تکیه گروه در واجشناسی آهنگ فارسی: یک مطالعه موردی*
نویسندگان
چکیده
این مقاله به بررسی و تحلیل آواشناختی و واجشناختی نواخت مرزی h- در ساخت نواختی گروه زیروبمی پیشهسته فارسی میپردازد. در یک مطالعه آزمایشگاهی سه دسته کلمه با سه الگوی تکیهای متفاوت شامل تکیه پیشماقبل پایانی، تکیه ماقبل پایانی و تکیه پایانی به عنوان کلمات هدف آزمایش انتخاب شدند. سپس کلمات درون دو نوع جمله در جایگاه تکیه زیروبمی پیشهسته قبل از یک تکیه پیشهستهِ دیگر قرار داده شدند به طوری که در یک دسته از جملات، کلمات هدف تحت فشار نوایی نواخت تکیه زیروبمی مجاور و در دسته دیگر بدون فشار نوایی ناشی از تکیه مجاور تولید شدند. جملات سپس توسط چهار شرکتکننده بومی زبان فارسی تولید شدند. نتایج نشان داد h- در تمامی گروهها به غیر از گروه تکیه پایانی که در آن فضای زنجیرهای کافی برای تظاهر نواخت مرزی وجود ندارد، تظاهر آوایی دارد. بر این اساس، نواخت گروه زیروبمی پیشهسته فارسی را می توان به صورت توالی از یک تکیه زیروبمی دونواختی با الگوی l+h* و یک نواخت مرزی با الگوی h- بازنویسی کرد: l+h*h-. تکیه زیروبمی l+h* بر هجای تکیه بر گروه زیروبمی منطبق است و h- به صورت یک فلات از قله زیروبمی h* تا مرز پایانی گروه گسترده میشود. تظاهر آوایی h- در سطح آوایی بسته به الگوی تکیه گروه زیروبمی متفاوت است. در تکیه پیشماقبل پایانی با توجه به فاصله دو هجایی قله تا مرز پایانی گروه، فلات h- به صورت گونه اصلی خود، یعنی همگام با سطح بسامد f0 قله h* ظاهر میشود. در تکیه ماقبل پایانی، فلات h-، به علت کاهش فاصله مورد نظر، به صورت یک تمایل عام و نه نظاممند، در سطحی پایینتر از f0 قله تظاهر مییابد. در کلمات تکیه پایانی، نواخت h- با توجه به نبود فضای زنجیرهای کافی تظاهر آوایی ندارد. تظاهر h- در سطح آوایی به صورت یک گستره نواختی بر مبنای تحلیل کپی نواخت قابل تبیین است. طبق این تحلیل، فلات یا گستره h- حاصل یک (در گروه تکیه ماقبل پایانی) یا دو بار (گروه پیشماقبل پایانی) کپی نواخت مرزی در لایه نواختی هجا (های) بعد از هجای تکیه بر است.
منابع مشابه
آهنگ شناسی شعر فارسی
نگارنده این سطور در این مقاله قصد دارد پس از بیان مقدمه‌ای در آهنگ شناسی شعر فارسی و ذکر نکاتی چند در تاریخ علم عروض، به اصل و معیار وزن در شعر فارسی بپردازد. به همین منظور به کمک نت‌نگاری ابیات به این نتیجه رسیده است که علت آهنگین بودن مصراع و بیت، تکرار میزان‌های موسیقایی است. در ادامۀ مقاله به ذکر برخی انحرافات وزنی در شعر فارسی پرداخته شده است.
متن کاملآهنگ شناسی شعر فارسی
نگارنده این سطور در این مقاله قصد دارد پس از بیان مقدمه‌ای در آهنگ شناسی شعر فارسی و ذکر نکاتی چند در تاریخ علم عروض، به اصل و معیار وزن در شعر فارسی بپردازد. به همین منظور به کمک نت‌نگاری ابیات به این نتیجه رسیده است که علت آهنگین بودن مصراع و بیت، تکرار میزان‌های موسیقایی است. در ادامۀ مقاله به ذکر برخی انحرافات وزنی در شعر فارسی پرداخته شده است.
متن کاملآهنگ ساخت ندایی در فارسی
موضوع مقالة حاضر آهنگ ساخت ندایی در فارسی است و در آن سه نوع ندا[1] توصیف و تحلیل شده‌اند: «ندای عادی»، ندا در حالت عصبانیت «ندای خشمگین» و ندا در حالت تعجب «ندای شگفت‌زده». توصیف این سه گونه با استفاده ازضبط صدای چهار گویش‌ور و تحلیل آن در چارچوب واجشناسی لایه‌ای[2] انجام شده است. نظام نمایش آهنگ در این مقاله نظام نواخت و فاصله‌نما[3] می‌باشد. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که سه گونة مذکور دا...
متن کاملساختار تکیه و آهنگ زبان شمس تبریزی در مقالات
تکیۀ واژه برجستگی‌‌ای است که به یکی از هجاهای واژه داده میشود. تکیه، در زبان فارسی، با برخورداری از ابزار لازم (شدت، زیر و بمی) و جایگاه دستوری خاص، در جهت تبیین و تفهیم مطالب نقش دارد و در کنار آهنگ حاصل از برجستگی نمود خاص مییابد. آهنگ از تکیه جدا نیست. هر جا که تکیه هست ارتفاع صوت بیش‌تر میشود و در هیچ موردی یکی را جدای از آن دیگری نمی‌‌توان یافت. مقالات شمس تبریزی به عنوان مجموعه‌‌ای...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
پژوهشهای زبانیناشر: دانشکده ادبیات وعلوم انسانی
ISSN 1026-2288
دوره 5
شماره 2 2015
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023